Doustna tabletka antykoncepcyjna, powszechnie znana jako „pigułka”, jest hormonalną metodą zapobiegania ciąży. Może również pomóc przy nieregularnych, bolesnych lub obfitych miesiączkach, endometriozie, trądziku i zespole napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Działając na przysadkę mózgową, zapobiegają one owulacji przez co, nie zostaje uwolniona dojrzała komórka jajowa i nie może dojść do zapłodnienia. Właśnie dlatego tabletki antykoncepcyjne cieszą się dużym zainteresowaniem wśród Polek. Pomimo wielu zalet posiada ona także wady i skutki uboczne, z którymi koniecznie należy się zapoznać, zanim zdecydujemy się na antykoncepcję hormonalną. Zapraszamy.

Istnieją różne rodzaje tabletek antykoncepcyjnych. Wszystkie zawierają syntetyczne formy hormonów estrogenowych, progesteronowych lub obu. Syntetyczny progesteron nazywa się progestagenem. Pigułki dwuskładnikowe zawierają progestagen i estrogen. „Minipigułka”, czyli preparat jednoskładnikowy zawiera tylko progestagen. Pigułki dwuskładnikowe jednofazowe zawierają taką samą ilość obu hormonów. W przypadku tabletek dwu- lub trójfazowych co miesiąc przyjmowane są dwa, a nawet trzy różne rodzaje tabletek, każda z inną zawartością ilościową hormonów.

Stosowana prawidłowo, pigułka jest bardzo skuteczną metodą antykoncepcji. Mimo to uważa się, że co roku podczas jej stosowania występuje 6 do 12 ciąż na 100 par stosujących ten rodzaj antykoncepcji. Ma to duży związek z niską świadomości na temat prawidłowego używania antykoncepcji hormonalnej oraz jej działań niepożądanych.

Częste działania niepożądane doustnych środków antykoncepcyjnych obejmują:

• plamienie międzymiesiączkowe,
• nudności,
• tkliwość piersi,
• bóle głowy i migreny,
• przybranie na wadze,
• zmiany nastroju,
• brak miesiączki,
• zmniejszone libido,
• wydzielina z pochwy.

Przyjrzymy się szczegółowo każdemu z tych efektów ubocznych poniżej.

Krwawienie z dróg rodnych jest częstym zjawiskiem między oczekiwanymi miesiączkami. Zwykle ustępuje ono w ciągu 3 miesięcy od rozpoczęcia przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych.

Podczas plamienia pigułka jest nadal skuteczna, o ile została prawidłowo przyjęta i nie pominięto żadnych dawek. Jeśli zauważysz u siebie 5 lub więcej dni krwawienia podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych bądź silnego krwawienia przez 3 i więcej dni należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Krwawienie może się wydarzyć, ponieważ błona śluzowa macicy dostosowuje się do zachodzących zmian pod wpływem działania progestagenu.

Niektóre osoby odczuwają łagodne nudności po pierwszym przyjęciu pigułki, lecz objawy zwykle ustępują w szybkim czasie. Pomocne może być przyjmowanie pigułki z jedzeniem lub przed snem. Jeśli nudności są poważne lub utrzymują się dłużej niż 3 miesiące, należy zasięgnąć porady lekarza.

Pigułki antykoncepcyjne mogą powodować powiększenie lub tkliwość piersi. Zwykle uczucie to ustępuje po kilku tygodniach po rozpoczęciu przyjmowania antykoncepcji hormonalnej.

W celu łagodzenia tkliwości piersi warto zmniejszyć spożycie kofeiny i soli oraz noszenie bardzo dopasowanych biustonoszy.

Niektóre osoby odczuwają działania niepożądane związane z tabletkami antykoncepcyjnymi, takie jak nieregularne miesiączki, nudności, bóle głowy lub zmiana masy ciała.

Hormony zawarte w tabletkach antykoncepcyjnych mogą zwiększać ryzyko bólów głowy i migreny. Tabletki z różnymi rodzajami i dawkami hormonów wywołują bóle głowy o różnym natężeniu. Objawy te jednak zwykle ustępują w miarę upływu czasu.

Badania kliniczne nie wykazały spójnego związku między stosowaniem tabletek antykoncepcyjnych a wahaniami masy ciała. Jednakże może wystąpić zatrzymanie dużej ilości wody w organizmie, co daje wrażenie przyrostu masy ciała oraz opuchnięcia w szczególności w rejonie piersi i bioder.

Większość badań wykazała średni przyrost masy poniżej 2 kilogramów po 6 lub 12 miesiącach przy użyciu tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych zawierających tylko progestagen.

Badania sugerują, że doustne środki antykoncepcyjne mogą wpływać na zmiany nastroju i zwiększają ryzyko depresji lub innych zmian emocjonalnych.

Nawet przy właściwym stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych czasami może dojść do braku wystąpienia miesiączki. Czynniki, które mogą na to wpływać to:

• stres,
• choroby,
• podróże,
• zaburzenia hormonalne.

Jeśli krwawienie miesiączkowe się nie pojawi bądź jest bardzo skąpe, zaleca się wykonanie testu ciążowego przed rozpoczęciem następnego opakowania tabletek.

Hormon lub hormony zawarte w pigułkach antykoncepcyjnych mogą wpływać na popęd seksualny i libido u niektórych osób.

W niektórych przypadkach doustna antykoncepcja hormonalna może zwiększyć libido, na przykład poprzez usunięcie obaw związanych z ciążą i zmniejszenie bolesnych objawów skurczów menstruacyjnych czy zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych mogą wystąpić zmiany w wydzielinie z pochwy. Może to być wzrost lub spadek nawilżenia pochwy lub zmiana charakteru wydzieliny.

Zmiany koloru lub zapachu wydzieliny z pochwy mogą wskazywać na infekcję i wówczas należy udać się do lekarza w celu dobrania odpowiedniego leczenia.

W przypadku pojawienia któregokolwiek z powyżej wymienionych skutków ubocznych oraz ich nasilonego występowania należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych może zwiększać ryzyko długotrwałych problemów zdrowotnych.

Problemy sercowo-naczyniowe

Osoby, u których w przeszłości występowały zakrzepica, zawał serca lub udar, nie powinny przyjmować dwuskładnikowej pigułki antykoncepcyjnej.

Tabletki dwuskładnikowe mogą nieznacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych ze strony układu sercowo-naczyniowego, takich jak zawał serca, udar i zakrzepica.

Ryzyko nowotworu

Uważa się, że hormony żeńskie występujące naturalnie, takie jak estrogeny, wpływają na zwiększone ryzyko rozwoju u kobiety niektórych rodzajów nowotworów. Jest zatem możliwe, że zastosowanie antykoncepcji hormonalnej może mieć podobny efekt. Tyczy się to w szczególności nowotworów jajnika, piersi, szyjki macicy i wątroby.

Powrót do spisu treści